W trakcie przedinwestycyjnych prac przeprowadzonych w 2021 r. w miejscowości Dębogórze, gm. Kosakowo, nadzór archeologiczny ujawnił fascynujące artefakty, rzucające światło na historię tego zakątka Pobrzeża Kaszubskiego. Prowadzone badania archeologiczne w tej niedużej pomorskiej miejscowości dostarczyły nie tylko unikalnych zabytków, ale również cennych informacji dotyczących osadnictwa z wczesnej epoki żelaza.
Do opisywanych poniżej odkryć doszło na terenie, w którego sąsiedztwie wszystkie działki zostały już zainwestowane. Wykop sąsiadował z jednej strony z budynkiem mieszkalnym, natomiast z drugiej – z przedszkolem, którego podopieczni bacznie nas obserwowali każdego dnia! 🙂
Etap I badań archeologicznych w trakcie dokumentacji
Pierwotne założenia obejmowały wykonanie badań wyłącznie w tej części inwestycji, która wchodziła w bezpośrednią kolizję ze stanowiskiem archeologicznym, jednak po odkryciu pierwszych obiektów zabytkowych (w tym tzw. ziemianki), inspektor WKZ w Gdańsku podjął decyzję o rozszerzeniu zakresu dokumentacji na pozostałą część budowy, która potencjalnie może zniszczyć inne zalegające w okolicy ślady dawnej działalności ludzkiej. Tak też zrobiliśmy!
Etap II badań. Widoczne paleniska i jamy
W związku z powyższym, dołożyliśmy wszelkich starań, żeby możliwie jak najszybciej uwolnić Inwestorowi nieruchomość do dalszych prac budowlanych, wykonując wcześniej odpowiednią dokumentację konserwatorską. Długo na kolejne znaleziska nie musieliśmy czekać – w ciągu kolejnych 2 dni pracy na stanowisku zarejestrowaliśmy kolejne obiekty, tym razem były to głównie paleniska. Parę dni badań, kilka obiektów, kilkanaście fragmentów zabytków – temat archeologii dla Inwestora został sprawnie „zamknięty”, a my mogliśmy przejść do prac gabinetowych!
Badania archeologiczne Dębogórze. Eksploracja obiektu
Odkrycia reliktów dawnych naczyń – wazy, misy i talerze
Podczas badań archeologicznych pozyskano 16 fragmentów naczyń ceramicznych, głównie pochodzących z obiektu nr 4, będącego dobrze zachowaną ziemianką. Był to rodzaj dawnej chaty, której konstrukcja została zagłębiona częściowo w ziemi. Nasz archeolog pozyskał 14 ułamków brzuśców naczyń, 1 wylew i 1 brzeg talerza. Materiały te rzucają światło na techniki garncarskie i zdobnicze używane przez społeczność zamieszkującą to miejsce w czasach pradziejowych.
Mimo fragmentarycznego rozdrobnienia materiału zabytkowego, archeolodzy podczas nadzoru ustalili, że niektóre naczynia były poddawane chropowaceniu przez obrzucanie roztworem rozrzedzonej gliny. Wyróżniają się one barwami ceglastymi i beżowymi, charakterystycznymi dla glin żelazistych. Obecność jednobarwnych przełamów ścianek naczyń wskazuje na stabilne warunki wypału, co może świadczyć o stosowaniu jam paleniskowych lub pieców.
Świeżo pozyskany fragment naczynia pradziejowego z obiektu będącego ziemianką
Zarejestrowane przez archeologów podczas badań fragmenty mocno rozchylonych, gładkich szyjek i chropowaconych brzuśców pochodzą od waz o baniastym brzuścu umieszczonym na 2/3 wysokości. Te naczynia, charakterystyczne dla młodszego okresu halsztackiego, stanowią istotny element kultury pomorskiej.
Kolejne elementy archeologicznych znalezisk pochodzą od misy o esowatym profilu i talerza o gładkiej powierzchni. Misy tego typu spotykane są na stanowiskach fazy wielkowiejskiej i znane są archeologom m.in. z Juszkowa, czy Chłapowa. Talerze ceramiczne, znane jako podkładki, pochodzą z V okresu epoki brązu i są rozpoznawalnym elementem pradziejowego osadnictwa, którego chronologia sięga środkowego okresu przedrzymskiego.
Oprócz naczyń archeolodzy podczas wykonywanych prac dokumentacyjnych znaleźli 2 bryłki polepy ceglastej z żelazistej gliny. Ich wyoblone powierzchnie oraz brak odcisków konstrukcji sugerują ich specyficzne zastosowanie, które jeszcze wymaga dalszej analizy.
Analiza kulturowo-chronologiczna
Zbiór fragmentów naczyń pozyskany podczas przedmiotowych badań archeologicznych reprezentuje typowe zabytki dla tzw. fazy wielkowiejskiej, a misy o esowatym profilu oraz talerze ceramiczne znajdują swoje odpowiedniki na wielu stanowiskach tego okresu. Badania te wnoszą istotny wkład w poznanie osadnictwa społeczności wczesnej epoki żelaza na Pobrzeżu Kaszubskim, uzupełniając kulturowy obraz tej części regionu.